Ceyhan Köprüsü (Taş Köprü)
Güncelleme: 30 Ağustos 2022
Baraj Altında Kalmayan Tek Köprü
Ceyhan Vadisi üzerinde kurulan tarihi köprüler arasında, baraj altında kalmayan ya da yıkılmadan günümüze ulaşan ilimizdeki tek köprüdür. Birçok sefer onarım geçirmiş olsa da aslını büyük oranda korumaktadır.
Halk arasında Taş Köprü, Eski Ceyhan Köprüsü adlarıyla da anılır. Üzerinde ne zaman yapıldığına ilişkin herhangi bir kitabe yer almaz. Köprüyle ilgili şu ana kadar tespit edilen en eski kayıt 1563 tarihli Maraş tahrir defteridir. Osmanlı dönemine tarihlenen bu tahrir defterlerinde Cisr-i Ceyhun(Ceyhan Köprüsü) adıyla anılmaktadır. Dulkadiroğulları’nın son hükümdarı Alaüddevle Bozkurt Bey(1480-1515) döneminde inşa edildiği tahmin edilmektedir.¹
Gezginlerin Anılarında
1917 yılında 5 ay boyunca 2000 km yürüyerek Anadolu’yu gezen İngiliz Oryantalist W. J. Childs Maraş’tan Zeytun‘a giderken bu köprüden geçer. Küçük Asya’da Yayan isimli eserinde bir Arap köprüsü diye bahsettiği Taş Köprü’nün fotoğrafını da çeker.
Bir diğer İngiliz gezgin E. J. Davis, 1879 yılında yayınladığı Asya Türkiye’sinde Hayat isimli eserinde Maraş’tan Adana’ya Döngele üzerinden giderken geçtiği bu köprüyü detaylı tasvir eder. Köprünün üstünden geçerken hemen yukarı bölümde daha eski bir köprü kalıntısı bulunduğundan bahseder. 19. yy. ikinci yarısında ilimizde faaliyete başlayana Alman Misyonu‘nun yayın organı olan Gündoğumu Dergisi’nin 1900 yılı Ağustos sayısında da Taş Köprü’nün çizimi yer almaktadır.
Sıradışı Asimetrik Mimari
Köprü şeklinden dolayı aktif kullanıldığı dönemlerde Kambur Köprü olarak da anılırdı. Mesire ve ziyaret alanı olduğu günden beri bu isim unutulmuşa benziyor.
Kurulmuş olduğu vadinin dar ve derin yapısı gereği Gene Köprüsü’ne benzer şekilde asimetrik bir mimariye sahiptir. Tabandan yaklaşık 18 metre yükseklikte bulunan sivri kemerli ana açıklığın her iki tarafı da güneye doğru hafif kıvrılarak uzamaktadır. Ana açıklığın kayalıklarla birleşen batı kısmında tek, düzlüğe doğru uzanan doğu tarafında ise dört küçük açıklık bulunmaktadır. Toplam uzunluğu 158 m, yüzey genişliği ise yaklaşık 5m’dir. Köprünün ayak kaideleri ve sel yaranları düzgün kesme taştan yapılmış, diğer bölümleri kaba moloz taşlarla örülmüştür.
Kent merkezine, Kayseri yoluna, Kılavuzlu mesire alanına ve bölgedeki nehir üstünde yüzen balık restoranlarına yakınlığı nedeniyle yöre halkı ve turistler tarafından sıklıkla ziyaret edilen ve fotoğraflanan Ceyhan Köprüsü, günümüzde sadece yayaların kullanımına açıktır.
Kendisinden daha yüksek Mostar Köprüsü’nde, tüm dünyanın ilgisini çeken gelenekselleşmiş atlayışların aksine Ceyhan Köprüsü’nde nedendir bilinmez yüzmek ve suya girmek yasak levhaları yer alıyor. Buna rağmen yaz aylarında özellikle pazar günleri tıpkı Mostar Köprüsü gibi Ceyhan Köprüsü’nün tepesinden kendini serin sulara bırakan gençleri görebilirsiniz. Ben de bölgede birkaç sefer yüzdüm. Bölgeyi bilen mahalle sakinleri, yalnız değilseniz ve iyi yüzme biliyorsanız herhangi bir risk olmadığını belirtiyorlar.
Nasıl Gidilir
Onikişubat ilçesi, Kılavuzlu mahallesinde yer alır. Kent merkezine 10 km uzaklıktadır.
¹Kahramanmaraş’ta Beylik ve Osmanlı Dönemi Çeşmeleri ve Köprüleri, Kahramanmaraş Belediyesi, 2012
