Cancık Mağarası

Güncelleme: 3 Ocak 2020

Cancık Mağarası, Kahramanmaraş’ta Ahır Dağı eteklerinde Tömek bağlarının alt tarafında yükselen bir kaya kütlesinde yer alır. Tarihi kent merkezine 5 km uzaklıkta bulunan mağara, bugün şehirle birleşmiş durumdadır.

Kurtuluş Harbinde Karargah Olarak Kullanılmış

Mağara hakkında bugüne kadar pek fazla araştırma yapılmamış. Hakkında tarihi kaynaklarda geçen tek bilgi Maraş Kurtuluş harbi esnasında Türkler tarafından karargah olarak kullanılması. O dönemler Cancık Mağrası’na kurulan telgraf sistemi ile Pazarcık ve Bertiz bölgeleriyle Maraş’ın iletişimi sağlanmış. Şehre hakim bir bölgede bulunması sebebiyle mağaraya kurulan ağır silahlar işgalci Fransızlar’a karşı kazanılan zaferde çok önemli bir yer teşkil etmiş.

Cancık Mağarası olarak bilinse de insan eliyle oyulmuş yapay bir mekan aslında burası. Doğal bir mağaranın insanlar tarafından genişletilmesiyle oluşturulmuş da olabilir. İlk seçenek daha olası, zira Ahır Dağı’nda benim bildiğim başka bir mağara yok.

Ortaçağ’dan Kalma Manastırları Andıran Yapı

7-8 metre çapındaki daire şeklindeki iç bölümü Anadolu’da birçok eski yerleşim yerinde görülen Asur ve Urartu dönemlerinden kalma tek odalı kaya mezarlarını andırır. İçerde üç tane kemer formunda tamamlanamamış ya da sonradan tahrip edilmiş mezar bölümü yer alır.

10 m yüksekliğinde 5-6 m genişliğinde güneye bakan girişe sahip.  Girişin üst tarafı kesme taşlarla örülü yaklaşık 5 m çapında bugün yarısı yıkılmış kubbe ile örtülüdür. Bu yönüyle kaya mezarlarından ziyade Doğu Roma ve Haçlı Seferleri dönemlerine ait manastır ve kiliseleri andırır. Açıkçası sanat tarihçisi olmadığım için sadece tahminde bulunabiliyorum.

Dış tarafta girişin doğusunda tamamlanamamış bir odacık göze çarpar. Girişin hemen aşağısında yüzlerce ton ağırlığında büyük bir kaya kütlesi girişten kopup yuvarlanmışa benziyor. Muhtemelen mağaranın ağzı eskiden bu kadar açık değildi. Kurtuluş harbi döneminde işgalciler tarafından tahrip edilmiş olabilir, sonraki dönemlerde definecilerin yağmasıyla da bu hale gelmiş olabilir.

Bisikletlilerin, dağcıların ve yürüyüş meraklılarının uğrak yeri olan Cancık Mağarası’na yıllardır tepelenen patikalarla herkes ulaşabilir.  400 m yakınına kadar araçlarınızla da gidebilirsiniz. Kahramanmaraş’ta birkaç saatinizi ayırarak mağaraya tırmanabilir, şehri, Sır Barajı’nı tepeden izleyebilirsiniz.