Afşin Koçovası Sarımsağı
Güncelleme: 20 Ağustos 2021
Koçovası, Afşin’in en kuzeyinde yer alan köylerinden birisidir. Ortalama 1600 metre yüksekliğe sahip geniş arazilerinde meyvecilik neredeyse hiç gelişmemiştir. Hububat ve baklagil tarımının yaygın olduğu Koçovası’nın en meşhur ürünü ise sarımsaklarıdır. Rayihası ve mor-beyaz dış görünüşü ile özgün bir karaktere sahip Koçovası sarımsağı Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı’nın desteği ve Afşin İlçe Tarım Müdürlüğü başvurusu ile 2021 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Afşin’in ilk Kahramanmaraş’ın ise 15’inci coğrafi işaretli ürünü olarak tescil edilmiştir.
Afşin Koçovası Sarımsağı, Taşköprü, Tunceli ve Araban sarımsaklarından sonra coğrafi işaret tescili alan dördüncü sarımsaktır.
Aşağıda okuyacağınız metin Türk Patent ve Marka Kurumu‘nun 1.7.2021 tarih ve 104 sayılı Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteni’nde yayınlanan Afşin Koçovası Sarımsağı Coğrafi İşaret Tescil Belgesi’nden alınmıştır.
Afşin Koçovası Sarımsağı
Bu coğrafi işaret, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 19.02.2020 tarihinden itibaren korunmak üzere 28.06.2021 tarihinde tescil edilmiştir.
| Coğrafi İşaretin Adı | Afşin Koçovası Sarımsağı |
| Tescil Tarihi | 28.06.2021 |
| Tescil No | 787 |
| Tescil Ettiren | Afşin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü |
| Başvuru Tarihi | 19.02.2020 |
| Başvuru No | C2020/057 |
| Coğrafi İşaretin Türü | Mahreç işareti |
| Ürün Grubu | Sarımsak / İşlenmiş ve işlenmemiş meyve ve sebzeler ile mantarla |
| Coğrafi Sınırı | Kahramanmaraş ili Afşin İlçesi |
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Afşin Koçovası Sarımsağı; Latince tür ismi Allium sativum L. olan Afşin ilçesinde yetiştirilen bir tarım ürünüdür. Tohumluk olarak, üreticilerin bir önceki mahsullerinden tohumluk olarak ayırdıkları sarımsak dişleri kullanılır. Afşin Koçovası Sarımsağı bağ/deste halinde kurutulmuş olarak son tüketiciye arz edilir.
Afşin Koçovası Sarımsağı bitkilerinin toprak üstü kısmı duruş şekli olarak özellikle dik bir duruş şekline sahip ve yaprak kınlarının oluşturduğu gövde üzerinde 8 cm ile 10 cm aralığında baş üstünden taçlanma gösterir. Afşin Koçovası Sarımsağı yetiştirildiği coğrafi sınırın; besin maddelerince zengin, geçirgen, az nemli, kumlu/tınlı toprak yapısı, karasal iklimi ve kendine has üretim metodu ile aşağıda verilen ürün özelliklerini kazanır.
| Yeşil aksam yoğunluğu | Orta |
| Yeşil aksam duruşu (yaprak) | Dik |
| Yaprak rengi | Açık yeşil |
| Yaprakta mumluluk derecesi | Az |
| Yaprak uzunluğu | Orta |
| Yaprak genişliği | Orta |
| Yaprağın enine kesitine göre şekli | Konkav |
| Yalancı gövde dip kısmı genişliği | Az |
| Yalancı gövdede çiçek sapı oluşum varlığı | Yok |
| Çiçek sapında kıvrılma | Yok |
| Çiçek sapı uzunluğu | Yok |
| Çiçek tablasında dişçik oluşumu | Yok |
| Baş iriliği | İri |
| Başın boyuna kesit şekli | Geniş eliptik |
| Başın enine kesit şekli | Eliptik |
| Başın uç kısmında uç kısmında dişlerin dizilişi | Boyun altında |
| Baş kök diskinin pozisyonu | Düz |
| Baş kök kısmının şekli | Düz |
| Başta dişlerin sıklığı | Sıkı |
| Baş kabuğunda zemin rengi | Beyaz / mor |
| Başta kabuğun ayrılabilirliği | Zor |
| Baş kabuk kalınlığı İnce | |
| Başta diş sayısı Orta | Orta |
| Başta dişlerin dizilişi | Dağınık |
| Baş etrafında dış diş oluşumu | Var |
| Diş iriliği | İri |
| Diş kabuk rengi | Mor |
| Diş kabuk renginin yoğunluğu | Seyrek |
| Diş et rengi | Krem / sarı |
| Hasat olgunluğu zamanı | Geç |
| Baştaki dişlerde dinlenme süresi | Uzun |
| Baş ağırlığı (g) | 61-88 |
| Baş eni (mm) | 62-77 |
| Baş boyu (mm) | 40-53 |
| Diş sayısı (adet) | 9-18 |
| Toplam diş ağırlığı (g) | 59-85 |
Afşin Koçovası Sarımsağında bulunabilecek mineral madde çeşitliliği, toprak yapısı ve yetiştiriciliği vb. etkenlere bağlı olarak değişmekle birlikte büyükten küçüğe doğru sıralaması K, Mg, P, Ca, Na, Fe, Zn, Se, Mn şeklindedir.
Üretim Metodu
Afşin Koçovası Sarımsağı Yetiştiriciliği ve Üretim Aşamaları
Afşin Koçovası Sarımsağı üretiminde üreticiler kendi mahsullerinden tohumluk olarak ayırdıkları sarımsak dişlerini sonraki sene ekim faaliyetinde tohumluk olarak kullanırlar.
Afşin Koçovası Sarımsağında pulluk diskaro ve tapan kullanılarak derin toprak sürümü ve sıra hatlarının belirlendiği toprak hazırlığı aşamasından sonra ilçenin iklim koşullarına göre yılın ekim-kasım aylarında sarımsak dişleri kullanılarak ekim faaliyeti gerçekleştirilir.
Ekimde sıra arası 20-40 cm ve 5-10 cm sıra üzeri mesafeleri uygulanır. Dekara 100-150 kg aralığında tohum kullanılır. Ekimle birlikte dekara yaklaşık 50 kg DAP gübresi kullanılır. İlkbaharda mart ayının sonlarında 2 defa üre gübrelemesi yapılması tavsiye edilir. İklimsel koşullara bağlı olmak üzere 4-5 defa sulama yapılır. Sulama metodu olarak yağmurlama yöntemiyle sulama yapılır.
Zirai mücadele olarak, entegre zirai mücadele yöntemleri kullanılarak hastalık ve yabancı ot mücadelesi yapılır. Bu kapsamda ilgili mevzuata uygun bitki koruma ürünleri (özellikle fungusit ve herbisitler) kullanılır. Ayrıca çapalama tekniği ile de yabancı ot mücadelesi yapılır.
Hasat: Hasat edilecek ekim alanının yükselti farklarına bağlı olmak üzere hasat takriben haziran ayı sonu ile temmuz ayında yapılır. Hasat, el işçiliği (çekme) ve/veya makine yardımıyla yapılır. Dekara ortalama verim 700 kg civarındadır.
Depolama ve muhafaza koşulları: Ürün elle hasat edildikten sonra 4 ila 5 gün tarlada bırakılarak kurutulur. Kurutma sonrasında boylama-desteleme-bağlama-asma ve depolama işlemleri yapılır. Ürünün depolanması ve muhafazasında serin ve rutubetsiz ortamlar tercih edilir. Afşin Koçovası Sarımsağı bağ/deste halinde kurutulmuş olarak son tüketiciye arz edilir.
Denetleme
Denetimler; Afşin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinatörlüğünde; Afşin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Afşin Belediyesi’nin katılımıyla en az 3 kişiden oluşan denetim mercii tarafından gerçekleştirilir.
Denetim yılda en az bir kere yapılır. Şikâyet üzerine veya gerekli görülen hallerde ayrıca denetim yapılabilir. Yapılan denetimler; 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu uyarınca raporlanarak her yıl düzenli olarak Afşin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulur.
Denetim mercii, Afşin Koçovası Sarımsağı coğrafi işareti kullanım biçiminin uygunluğunu, ürünün hasadı, depolama ve muhafaza koşulları ile “Üretim Metodu” bölümünde belirtilen hususlara uygun üretim yapılıp yapılmadığını kontrol eder. Denetim sırasında tespit edilen uygunsuzluklar ile alınması gerekli tedbirler denetlenen ilgili kişi, kurum veya kuruluşa bildirilir.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren, hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.
Şehrimize ait diğer coğrafi işaretli ürünleri merak ediyorsanız. Bu yazımız tam size göre.
