13 Ocak 1936 – Son Posta – Maraş Haberi
Güncelleme: 13 Kasım 2020
13 Ocak 1936 tarihli Son Posta gazetesinin ikinci sayfasında yayınlanan, Maraş’ın gelişmesi konusunda atılan adımlarla ilgili kapsamlı haberi sizlerle paylaşıyorum. Haberde dönemin Parti Başkanı, Belediye Reisi ve Valisinin resimlerinden oluşan bir kolaj ile Maraş Kalesi’nden Abarabaşı’nı ve Kanlidere’yi muhtemelen bir kurtuluş bayramı günü kalabalığıyla gösteren bir fotoğraf da yer almaktadır.
Haberin daha rahat okunması için yazım ve noktalamayı günümüzde kabul gören kurallara göre uyarladım. Varsa unutulmaya yüz tutmuş eski kelimelere parantez içinde eğik karakterlerle açıklamalar ekledim.
Şimdiye Kadar Bakımsız Kalan Maraş’ta Hızlı Ve İleri Hamleler
Maraş (Özel) — Eski rejimlerin bilgisiz ve bakımsız idareleri yüzünden geri kalan illerimizden biri de Maraş’tır. Sinesinde otuz bir bin nüfusu barındıran şehrin genel görünüşü toprak yığınlarından ibaret sayılabilir.
Maddi ve manevi karanlıklara bürünmüş olan Maraş’ın bir yıl öncesine kadar belediyenin varlığından haberdar bulunmadığını anlamak için uzun boylu tetkikata ihtiyaç yoktur. Zavallı kasabaya ne bir yol yapılmış ne tenviri (aydınlatma) düşünülmüş ve ne de medeni şehirlerin sahip bulunması gereken müesseselerinden birine olsun kavuşturulması yolları araştırılmıştır.
Vaktiyle Amerikalı misyonerler için en geniş bir çalışma sahası olarak onaylanan ve bu yolda yabancıların faaliyetine sahne olan Maraş’ta, Türk devrimi daha bir büyük bir canlılıkla harekete gelmek mecburiyetinde idi. Gerilikleri kaldırmak, hızlı hamlelerle yenilikleri yaratmak, bu muhiti karanlıklardan kurtarmak devrimin ihmal kabul eylemeyen bir ödevi sayılmak lazım gelirdi.
Nasılsa bu ödevin yerine getirilmesinde biraz geç kalınmış. Fakat geç de olsa bugün Maraş ileri hamleler yoluna girmiştir.
Parti teşkilatının başına getirilen Burdur saylavı Halit Onaran, vilayetin idari mesuliyetini elinde tutan vali Mustafa Adli Bayman, şehir işlerini mansup (atanmış) belediye reisi olarak omuzlarına yüklenen doktor Hasan Sukuti gibi inkılabın üç değerli yapıcısı, düşünce ve işbirliğiyle işe sarılmış bulunuyorlar.
Türk devrimciliğinin en büyük vasfı asırları yıllara sığdırmaktır. İnkılabın yetiştirdiği bu üç değerli Türk çocuğu da uzun yılların bakımsızlıklarını gidermek için, yılları güne asırları yıla sığdırmak için hızlı hamlelerle geceli gündüzlü çalışmaktadırlar. Çalışan, hiçbir şeyden yılgınlık göstermeyerek savaşına atılanların ektiklerinin verimlerini toplamamasına imkan tasavvur edilemez.
Maraş’ta sokakları dolduran kadınların ummacılar (Öcü) gibi mavi beyaz çarşaflara bürünmüş ve yüzlerini kalın siyah peçelerle örtmüş bulundukları görülürdü. Kadına siyasal haklar tanıtan inkılabımızın varlığı önünde bu manzara yüz kızartıcı idi. Adeta buranın yurdun bir parçası olduğunda tereddüt edilirdi.
1936 yılının birinci günü birkaç ay evvel şehir meclisinin verdiği çarşaf ve peçe taşımak memnuiyetinin (yasağının) tatbikine başlandı. İki gün içinde sokaklarda çarşaf ve peçe taşıyan kadınlardan eser kalmadı. Halkevi bu yenilik hareketini takviye eylemek için yoksullar için yaptırdığı yüz elli mantoyu da bir taraftan dağıtıyordu.
Halkevinde, orduevinde aile toplantıları yapılıyor, çaylı dnaslar veriliyor, medeni insanlara yakışan yaşama yolları ve onun icapları muhite yayılmak için her fırsattan istifade edilmesi ihmal olunmuyor. Yılbaşı gecesi verilen balo canlı bir örnekti.
Doğrusu bu kör ve karanlık muhitte son yıl içinde yaratılan varlıklardan göğüs kabarıklığı duymamak imkansızdır. Cesirame adımlar hedeflerine ulaşmak yoluna girmiştir. Taassubun (bağnazlık) ve tegallübün (zorbalık) başı ezilmiş, devrime ilerleme yolları açılmıştır.
Şimdi ihtiyaca kafi gelmeyen Halkevi için Maraş’ın en büyük binalarından biri ayrılmış, bu binada büyük konferans ve dans salonlarını ihtiva eyleyecek bir Halkevi vücuda getirmek üzere yirmi küsür bin liralık bir inşaatın planları hazırlanmıştır. İnşaata birkaç ay içinde başlanacaktır.
