14 Şubat 1933 – Cumhuriyet – Elbistan’ın Yol ihtiyacı
Güncelleme: 21 Ocak 2021
14 Şubat 1933 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yer alan “Elbistan’ın Yol İhtiyacı” ile ilgili haberi sizlerle paylaşıyorum. Haberde Elbistan’ın tarımsal üretim imkanlarından bahsedilmekte Maraş Vilayeti ile arasında araç ile yük taşımacılığına uygun bir yol olmadığı için üretilen ürünlerin zayi olduğu belirtilmektedir.
Haberin daha rahat okunması için yazım ve noktalamayı günümüzde kabul gören kurallara göre uyarladım. Unutulmaya yüz tutmuş kelimelere parantez içerisinde eğik karakterler açıklamalar ekledim. Habere imzasını atan Hasan muhtemelen o dönemlerin yerel muhabirlerinden birisiydi. Kendisi tanıyanların yazının altında yorum biliminden verecekleri bilgiler çok kıymetli olacaktır.
Mahsulât yolsuzluktan çürüyüp mahvoluyor
Elbistan (Hususi) – Maraş ile aramızı Antitoros’un müteaddit (birçok) yüksek şubeleri tefrik etmiş (ayırmış), yazın üç, kışın dört konakta bu çetin yüksek dağlarda her sene bir çok insan ve hayvan vefiyatı (ölümleri) verilerek bin müşkülatla merkezi vilâyet olan Maraş’a posta ve mekkâre (yük hayvanı) işlemektedir. Bu yolların nısfından (yarısından) fazlası keçi yolu ve dağ etekleri olduğu için uçurumdur. Merkezi vilâyetin varidatça (gelirler bakımından) birinci derecede en mühim bir kazası olduğu halde bir asırdan fazla merbut (bağlı) olan merkezi vilâyetin masarifine (giderlerine), vilayet merkezinden ziyade yardım eden kazamızın merkeze olan yolunu temin edememiş şu vaziyeti temin etmek ihtimali de yoktur. Cumhuriyet hükumetimizin yegâne emeli milletimizin teali ve terakki (yükselme ve gelişme) vasıtası olan şimendifer (demiryolu) ve şosa (karayolu) ve maarife (eğitime) fevkalâde ehemmiyet verdiği de kârdır. Diğer vilâyetlerimiz şosalarını, terakki vasıtalarını birbiriyle müsabaka edercesine temin ettikleri halde vilâyetimizin bu hususta geri kalması çok acınacak bir iştir.
Kazamız her türlü hububat yetiştirebilir. Mümbit (verimli), mahsuldar araziye malik Malatya, Maraş ve civarının zahire ambarıdır. Vasıtai nakliyeden mahrum olduğundan çok defa zahiresi çürüyüp döküldüğü vakidir. Kazamız az himmetle imara çok müsait ıska (sulama) cihetinde az bir ehemmiyet verilecek olursa diyebilirim ki Türkiye’nin ikinci bir altın ovası denilmeğe seza olacaktır.
Kaçakçılık yüzünden çok altın paramız Suriye dolayısile Fransa’ya akmıştır. Kazamız dahilinde bu hususa fevkalâde ehemmiyet veren muhterem kaymakam ve jandarma kumandanı beyefendilerin himmet ve gayretlerile şu son 3 ay zarfında 792 metre muhtelif cins kumaş, 197 çift ipekli çorap, 39 arşın kahge bezi, 11 kadın çarsafı, 406 yatak çarşafı, 321 yelek, 397 top simli alaca, 134 ipekli mendil, 15 kıravat, 86 kıye 22 kaçakçı 315635 defter sigara kâğıdı, 693 kilo tütün, 22 silâh, 14 sağlam, 4 öldürülmüş beygir yakalanmak suretiyle kaçakçılığa iyi bir darbe indirilmiştir. Hasan
