Metropolitan Müzesi’nde Bir Maraş Eseri: Lir Çalan Kadın Steli
Güncelleme: 17 Mayıs 2020
Amerikalı Misyoner Henry Marden tarafından şehrimizden alınıp Amerika’ya götürülen pek çok tarihi eserden bir tanesi de Lir Çalan Kadın stelidir. Daha önce yazdığım Laramas Steli ve rölyef parçası ile birlikte New York Metropolitan Müzesi envanterinde yer alıyor.
Dünyanın ünlü müzelerinde yer alan diğer Maraş eserlerini merak ediyorsanız bu yazıya göz atabilirsiniz.
Lir Çalan Kadın: New York’ta Bir Maraşlı
| Müze | New York Metropolitan Müzesi |
| Dönem | Geç Hitit (Milattan önce ilk bin yılın başları) |
| Edinme Tarihi | 1891 |
| Edinme Şekli | William Hayes Ward’dan satın alındı |
| Yöre | Anadolu, Maraş |
| Malzeme | Bazalt |
| Boyutlar | Y: 55.9 cm ; G: 50.8 cm ; K: 9.5 cm |
| Türü | Taş Rölyef |
| Galeri | Sergilenmemektedir |
| Envanter | 91.34.2 |
Bazalttan yapılan stel, 56 cm yüksekliğinde, 51 cm genişliğinde ve 10 cm kalınlığındadır. M.Ö. 10. yy’ın başlarına tarihlenir. Maraş Amerikan Misyonu‘nun Kız İlahiyat Semineri’nde görevli Henry Marden 1883 yılında steli özel koleksiyonuna ekleyerek ABD’ye götürmüştür. Stel bir diğer din adamı William Hayes Ward’a geçtikten sonra Metropolitan Müzesi’nce 1891 yılında satın alınmıştır.
Müzisyen Kadın
Bazalt taştan yapılma rölyefte, masanın önünde sandalyede oturan bir kadın resmedilmiştir. Silindirik bir başlıktan ayaklarına kadar uzanan tek parça bir entari giyen kadının kucağında benzer şekilde giyinmiş yüzü kadına dönük, muhtemelen kız olan bir çocuk oturmaktadır. Kadının oturduğu sandalyenin ve iki ayaklı masanın kavisli tasarımları dikkat çekicidir. Masanın üstünde bir adet vazo ve vazonun her iki yanında üst üste dizilmiş üçer tabak mevcut. Kadın masa üzerine doğru uzattığı sol elinde üzerine güvercin veya kumruyu andıran bir kuş konmuş olan beş telli lir, sağ elinde ise bir ayna tutmaktadır.
Bereketli Hilal diye anılan bugünkü Suriye, Irak, Doğu Akdeniz bölgelerini kapsayan alan tarımın, yazının ve yerleşik hayatın dünya üzerinde ilk ortaya çıktığı topraklardır. Müzik de mevcut bilimsel verilerle bu topraklardan doğmuştur. Milattan önce 10. yy’a tarihlenen bu rölyefte resmedilen lirin geçmişi Sümerler zamanına, M.Ö. 3500’li yıllara kadar gitmektedir. Arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan en eski müzik aletleri de antik şehir Ur’da soylu mezarlarında bulunan lirlerdir.
Günümüze ulaşmış en eski müzik kaydı milattan önce 1400 yılına ait bir tablete işlenmiştir. Kahramanmaraş’ın yalnızca 200 km güneyinde, Suriye’nin Akdeniz kıyısındaki günümüz liman şehri Lazkiye civarlarındaki antik kent Ugarit’te 1950’lerde bulunan kil tabletde, bir Hurri ilahisi ve ilahiyi söyleyen kişiye eşlik edecek altı telli lir için talimatlar yer almaktadır. Kim bilir yakında, edebiyat ve müziğe olan yetkinliğimizle övündüğümüz şehrimizde, bu rölyefte resmedilen sanatçının antik müzik kayıtlarına da ulaşırız.
Kaynaklar
Bu yazıyı büyük oranda Newyork Metropolitan Müzesi kayıtlarını kullanarak hazırladım.
