1867’de Le Tour Du Monde Dergisinde Kara Fatma
Güncelleme: 9 Mayıs 2020
Le Tour Du Monde
1860 yılında Paris’te Edouard Charton tarafından kurulan Le Tour Du Monde (Dünya Turu) haftalık olarak resimli yayınlanan bir seyahat dergisidir. 1914 yılına kadar yayın hayatına devam etmiştir.
Aşağıdaki fotoğraf ve metin, 1867 yılında dergide yayınlanan Kürtler ve Yezidiler başlıklı makaleden alınmıştır. Makalede Kürt toplumunda kadının konumunu gösteren iyi bir örnek olarak; o dönemlerin en önemli kadın figürü Kara Fatma’nın emrindeki atlılarla birlikte Kırım Savaşı’na katılmak üzere İstanbul’a gelişi anlatılmaktadır.
Tarafımca çevrilen metinde, o dönemlerdeki diğer yayınların aksine Kara Fatma’nın Maraş’tan geldiği belirtilmemiş. Yine diğer tüm metinlerden farklı olarak Kara Fatma’nın savaşa katılmasının hükumet tarafından istenmediği belirtiliyor. Ben yine de çevirip yayınlayarak bu önemli karakterin o dönemler Avrupa basınında ne kadar yer ettiğinin bilinmesini istedim.
Çeviri metin bu bölümden sonra başlamaktadır. Keyifli okumalar dilerim. Beğenirseniz yazımı sosyal mecralarda paylaşarak bana destek olabilirsiniz. Kara Fatma hakkında en detaylı inceleme yazıma buradan ulaşabilirsiniz.
Kara Fatma
Kürtlerin evine yolunuzun düşmesi çok zor. Ama bir şekilde kendilerine misafir olursanız, cebinizde 1000 gümüş sikke olsa bile güven içinde derin bir uykuya dalabilirsiniz. Fakirlere ve özellikle müslümanlar arasında pek yaygın olmayan biçimde kadınlara karşı adil yaklaşımları, ruhlarını olgunlaştırmış.
Bu durumun reddedilemeyecek bir örneğini Doğu Savaşı’nda (Kırım Savaşı) gördük. Osmanlı Padişahı’nın kutsal savaş çağrısı sonrası, farklı politik renklere sahip inanmış gönüllülerden oluşan birlikler Asya’dan İstanbul’a akın ediyordu. Tıpkı sekiz asır evvel Aleksi Komnen’in (Birinci Haçlı Seferlerini Başlatan Bizans İmparatoru) kızına ilham veren haçlıların yaptığı gibi. Ama bu kez akın tersineydi.
Daha önce bu kadar resmedilmeye layık giysiler, uzun tabancalar ve Muhteşem Süleyman zamanına ait çeşitli Şam tüfeklerini bir arada görmemiştik. Ama hiçbiri Kürt Prensesi Kara Fatma’yı gölgede bırakamıyordu.
Kara Fatma, Mengrel erkeklerinin prens olduğu kadar bir prenses. Oldukça büyük bir Kürt aşiretinin lideri olarak adamlarıyla birlikte kutsal savaşa katılmış. Bu ihtiyarın gerçeğe yakın çizilen resmine baktığımızda çirkin bir çehre görüyoruz ama peşindeki birkaç yüz atlı haydut, romantik bir ressamın hayal edemeyeceği kadar güzeller.
Osmanlı hükümeti, Kara Fatma’nın İstanbul’da ortaya çıkardığı olumlu etkiyi takdir etse de; ne kendisini ne de emrindeki adamları bu savaşta ateşe atma niyetinde değildi. Eğer gitmelerine müsaade etselerdi, bu korkusuz ve kararlı birlik, Moskova ordularının önünde üzücü duruma düşebilir, inananların nazarında estirdikleri olumlu hava yerini kara bulutlara bırakabilirdi.
Kara Prenses, birkaç hafta İstanbul’un dişi aslanı olarak nam saldıktan sonra geldiği dağlara geri döndü.
