Germanicia Antik Kenti
Güncelleme: 17 Nisan 2021
Roma’nın Kayıp Kenti: Germanicia
Hitit ve Asur dönemlerinde Gurgum ve Markasi adlarıyla anılan Kahramanmaraş, 1. yy’da Roma egemenliğine girdikten sonra imparator Gaius Caesar Agustus Germanicus (Caligula) onuruna Germanicia ismiyle anılmaya başlanmıştır.
Roma yazılı kaynaklarında Suriye’den kuzeye yönelen düzlüklerin Toroslar’da son bulduğu noktada Germanicia isimli bir şehir bulunduğundan bahsedilir. Günümüzde Maraş’tan Bozlar’a kadar uzanan doğu Torosların güney yamaçlarına uyan bu tarife dayanarak pek çok arkeolog ve tarihçi Maraş’ın günümüz kent merkezinin doğusundaki antik yerleşimi Germanicia olarak lokalize etmektedirler.
Germanici Antik Kenti, asırlar boyu doğal afetlerle toprağa gömülmüş olsa da birkaç asır öncesine kadar son izleri günyüzünde idi. Bu son izleri silen de 1960’lı yıllarda başlayan yerleşimler olmuş.
Germanicia’da İlk Kazma
Tarihi kent merkezine sadece iki km uzaklıkta bulunan meskun bir binanın altından 2000 yılında çıkarılan taban mozaikleri, betona gömüldükten sonra şehir sakinlerinin hafızasından silinen bu antik kenti yeniden hatırlatmıştır. Kaçak kazı ihbarı sonrasında Kahramanmaraş Müzesi tarafından yürütülen çalışmalar neticesinde hayvan ve bitki motifleriyle süslü taban mozaiği çıkarılarak müzeye taşınmış ve mozaik salonunda sergilenmeye başlanmıştır.
2007 yılında aynı bölgeden gelen bir başka kaçak kazı ihbarı ile Germanicia kentinde sivil mimari bir esere -muhtemelen bir villaya- ait olduğu değerlendirilen bir başka taban mozaiği daha yine meskun bir yapının altında tespit edilmiş ve müze tarafından 2009-2010 yıllarında yapılan kazılarla dönemin mimarisi, sosyal dokusu, günlük hayatı, fauna ve florası hakkında tasvirler içeren bu mozaik de gün yüzüne çıkarılmıştır.
2007 yılından sonra bölgede inşaat temel kazıları ve kaçak kazı ihbarlarıyla birbiri ardına Germanicia Antik Kenti’ne ait yeni bulgular ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu süreçle birlikte 2010 yılında, 5 mahalleyi kapsayan yaklaşık 1400 dönüm büyüklüğe sahip bölge 3. derece arkeolojik sit alanı ilan edilmiştir.
Bitmeyen Kazılar
70’li yıllardan itibaren başlayan yapılaşma sonrasında Germaicia bugün bir ya da iki katlı evlerle kaplı yerleşim yerinin altında yatmaktadır. 2010 yılından itibaren bölgede tespit edilen mozaikli alanlar istimlak edilerek kazı çalışmaları yapılmaya devam edilmektedir.
Germanicia Antik Kentinin gün yüzüne çıkarılmasındaki en büyük talihsizlikte burada başlamaktadır. Özel mülkiyete ait konutların yer aldığı bu devasa alanda kazı çalışmaları yapmak için evlerin kamulaştırılması gerekmektedir. Bu çok büyük bir maliyet kalemi olarak kazı çalışmalarının önünde bir engel teşkil etmektedir.
Germanicia’nın Ziyarete Açık Bölümleri
Bugüne kadar yapılan çalışmalarda taban mozaikleri dışında, su kuyusu, su sarnıcı, mimari yapı kalıntılarına rastlanmıştır. Kente ilişkin bulunan mozaiklerin mitolojik karakterlerden ziyade günlük hayattan gerçek sahneler içermesinden hareketle; sanat tarihcileri kalıntıları M.S. 4. ve 6. yüzyıl arasına tarihlendirmektedirler.
Germanicia’a ilişkin tespit edilen ilk mozaiklerin Kahramanmaraş Müzesinde sergilendiğini söylemiştim. Tarih meraklıları, Germanicia Antik Kenti’ni devam eden kazı çalışmaları ve güvenlik endişesi nedeniyle keşfedildigi 2000 yılından beri yerinde göremiyorlardı. 2018 Mart ayında Germanicia kentinde bir kiliseye ait olduğu değerlendirilen yaklaşık 140 m² büyüklüğünde mozaikli alan, müzeye bağlı örenyeri olarak ziyarete açılmıştır. 2020 yılında ise iki farklı mozaikli alan dah benzer şekilde ziyarete açılmıştır.
Ziyarete açık her üç alan birbirine birkaç yüz metre mesafededir. Örenyerinin ücretsiz olduğunu da belirtelim.
Yukarıda bahsettiğimiz zorluklar nedeniyle henüz ortaya çıkmamış olsa da Germanicia’nın tiyatrosu, agorası, hamamları ve antik Roma kentlerinde bulunan diğer büyük yapıları bir gün ışığa kavuşacaktır diye ümit ediyorum.
Germanicia Nerede?
Ören Yeri Dulkadiroğlu İlçesi Şeyhadil Mahallesi 8008. ve 8009. sokağın kesiştiği yerde bulunmaktadır. 2000 yılında çıkarılan mozaikleri ise Kahramanmaraş Arkeoloji Müzesi‘nde görebilirsiniz.