Afşinli Bizans İmparatoru: Maurice Tiberius
Güncelleme: 23 Eylül 2018
Bizans İmparatorluğu’nu 582-602 yılları arasında Afşinli Mavrikios yönetmiştir.
Latince: Flavius Mauricius Tiberius Augustus.
İngilizce: Maurice Tiberius.
Kökeni ve İmparatorluk Öncesi
Maurice o dönemler Germanicia‘nın kuzeyindeki en önemli merkez konumunda bulunan Arabissos’da (Afşin) 539 yılında doğdu. Anadilinin Yunanca olduğu tarihi kaynaklarda yer alır. Bizans ordusuna girdi ve savaş sanatındaki yeteneğiyle kısa sürede generalliğe kadar yükseldi.
İmparatorluğa Yükseliş
6. yy’ın sonunda başlayıp uzun yıllar sürecek Bizans – Sasani Savaşlarında İmparatorluğun Doğu Ordusu Başkomutanlığını yaptı. Sasanilere karşı önemli başarılar elde ettiği bu dönemde İmparator II. Tiberius’un hem üvey evladı oldu hem de kızı Constantina ile evlenerek eş İmparator olarak görev yaptı. Tiberius’un ölümünün ardından 582 yılında Bizans İmparatoru oldu.
Sasani İmparatorluğu’nda süren taht kavgalarından istifade ederek yaptığı anlaşmalar ile doğuda hem birçok toprak kazanmış hem de imparatorluğun doğu sınırını güvence altına almıştır.
İktidarı Kaybedişi
Sasanilerle olan mücadele sona erdikten sonra kuzeyde ve batıda Slavlar ve Avarlar ile yoğun mücadele içine girmiştir. Büyük orduları Balkanlardaki dağınık küçük barbar grupların üzerine yönlendirmiştir.
Bu dönemde kötüye giden ekonomi nedeniyle askeri harcamalarda tasarrufa gidilmiştir. Asker maaşlarını azaltmış, İmparatorluğun doğal sınırı olarak düşündüğü Tuna nehri boyunca hakimiyeti elden bırakmamak için ordunun Konstantinapolis’e (İstanbul) dönmesine müsade etmemiştir.
Ordu içinde başlayan huzursuzluk Avarlar’ın eline düşen esir askerleri kurtarmak için talep edilen fidye ödenmeyince isyana dönüşmüştür.
Tüm Ailesiyle Birlikte İdamı
İsyancı askerler Tuna Nehri’nden itibaren Phocas isimli bir subayın önderliğinde İstanbul’a yürümeye başladılar. Askerler artık imparatorluğu yönetemediğini düşündükleri Maurice’den tahtı oğlu Theodosius’a veya oğlunun kayınpederi General Germanus’a bırakmasını istediler. Maurice her iki ismi de hain ilan etti. Bunun üzerine iki isim de şehirden kaçtı. Maurice askerlerin İstanbul’a yürüyüşlerine engel olamayınca bütün diğer çocukları ve eşini de alarak gemi ile Marmara’ya açıldı.
Şehre giren isyancı askerler önderleri Phocas’ı imparator ilan ettiler. Çok geçmeden İznik’te yakalanan Maurice 27 Kasım 602’de altı erkek çocuğuyla birlikte İstanbul’da idam edildi. Askerlerin İmparator olmasını istediği oğlu Theodosius da idamdan kurtulamadı.
Maurice’in kendi idamından önce 6 erkek çocuğunun başlarının vurulmasını izlemek zorunda kaldığı rivayet edilir. Üç kızı ve karısı ise ilk başta idam edilmeyip rahibe olarak manastırlara yollanmıştır. Phocas 605 yılında Maurice’in kızlarını da idam ettirmiştir.
Sasaniler, barış imzaladıkları İmparator Maurice’in idamı sonrasında Bizans ile yeniden mücadeleye başlamışlardır. Uzun yıllar sürecek bu mücadele sonunda Sasaniler ve Bizans güç kaybedecek, Mısır, Suriye ve Anadolu Araplar, Balkanlar ise Slavlar tarafından fethedilmeye başlanacaktır. Maurice’in şehri Arabissos önce Araplar sonrasında da Türkler tarafından fethedilerek Afşin’e dönüşecektir. Yine bu süreçte Afşin önemini yitirecek Elbistan önem kazanmaya başlayacaktır.
Afşinli bir İmparator olarak çok önemli askeri başarılara imza atan Maurice 2. Dünya Savaşı’na kadar en önemli savaş stratejileri ve ordu düzeni kitabı olarak bilinen Strategikon‘un da yazarı olarak bilinmektedir. Askeri başarısını ekonomi yönetiminde gösteremeyen Maurice, İmparatorluk tarihinde başka örneği olmayacak biçimde tüm ailesiyle birlikte idam edilmiştir.
Kendisinden 150 yıl sonra bir başka Maraşlı askeri deha İsauryalı Leo, Bizans İmparatorluğu’na kadar yükselecek ve yaklaşık 100 yıl boyunca imparatorluğu kendi soyundan İsauryalı hanedanı yönetecektir.
