1880’de Yayınlanan Tüm Dünya’da Kadın Kitabında Kara Fatma
Güncelleme: 10 Mayıs 2020
Woman In All Lands – Tüm Dünya’da Kadın
“Woman In All Lands, “Tüm Dünya’da Kadın: Onun Tuhaf Olaylar, Adetler ve Hikayelerle Bezenmiş Yerel, Sosyal ve Entellektüel Durumu” uzun başlığıyla 1880 yılında Newyork’ta yayınlanan bir kitaptır. Kitabın kapağında A. Von Schweiger-Lerchenfeld’in Almanca kitabından A. S. Meyrick tarafından İngilizceye aktarıldığı belirtiliyor. Almanca kitabın basım tarihi ise 1881 olarak görünüyor. Almanca versiyonunda 200, İngilizce versiyonunda ise 300 artistik çizimin yer aldığı kitap, tüm dünyadan kadınların toplum içinde yerlerini okuyuculara anlatmayı arzuluyor.
Dünya Kadınları Arasında Kara Fatma
Kara Fatma, 19. yy’da yerli ve yabancı basında kendine yer bulmuş önemli bir şahsiyettir. Padişah’ın cihat çağrısı üzerine Maraş’tan kalkıp emrindeki başıbozuk süvarilerle birlikte Kırım Savaşı’na katılan bir kadın lider olarak yazılmış, pek çok gravürü gazeteleri tam sayfa süslemiştir.
Kendi türünün en eski örneklerinden birini teşkil eden Tüm Dünya’da Kadın, Batı Asya bölümünde göçebe Kürtlerin anlatıldığı alt başlıkta Kara Fatma’ya yer vermiştir. Kitabın içindeki 300 gravürden bir tanesi de Kara Fatma’yı resmetmektedir.
Daha önce yayınladığım Kara Fatma hakkındaki yazılarda görüleceği üzere, yabancı kaynakların çoğu Kara Fatma’nın Maraşlı olduğunu yazar. Pek azı ise şehir belirtmeden Osmanlı’da Kürt nüfusun ağırlıklı olduğu bölgelerden geldiğini söyler. İlk defa bu yayında Kara Fatma’nın başka bir şehirle ilişkilendirildiğini gördüm. Kuzey Irak’ta Erbil yakınlarındaki Revandiz isimli bir kasaba ile…
İçinde şehrimize dair bir anlatım olmasa da; o dönemler pek çok diğer Avrupa basınında Maraşlı olarak yer eden bu önemli şahsiyetin bu kitaptaki anlatımının da bilinmesini istedim. Metni kitabın İngilizce versiyonu üzerinden Türkçe’ye çevirdim.
Çeviri metin bu bölümden sonra başlamaktadır. Keyifli okumalar dilerim. Beğenirseniz yazımı sosyal mecralarda paylaşarak bana destek olabilirsiniz. Kara Fatma hakkında ulaşabildiğim tüm yerli ve yabancı kaynakları tarayarak sürekli güncel tuttuğum detaylı inceleme yazıma buradan ulaşabilirsiniz.
Kürt Amazon: Kara Fatma
Bu dizginlenemez dağlıların doğası öyle cesur ve savaşçıdır ki; kadınları bile akınlarına katılır. En vahşi dağlık bölgelerden biri olan Revandiz’de (Kuzey Irak’ta Erbil yakınlarında bir kasaba) doğan Kürt Amazon Kara Fatma bu kadınların en ünlüsüdür. Kırım Savaşı patlak verdiğinde Sultan’ın hizmetini girmek niyetiyle çok cesur adamlardan oluşan bir birlik kurmuştu.
Görünüşü İstanbul’da olağanüstü bir ilgi uyandırmıştı. Baştan aşağı erkek kıyafetleri içinde, palfrey cinsi süt beyaz atına süvari şeflerine yakışır maharetle hükmediyordu.
Gençliğinden beri kavganın içinde oluşu ve güneşten kavrulan teniyle, dış görünüşü tamamen erkeksi bir hal almıştı. Kimse onun bir kadın olduğunu düşünemezdi. “Hediye” yani Arap Paladyumlarının* duyduğu dayanılmaz bir cazibe nedeniyle duygusal aşkınlığı hiç tadamadığından, karakterinde kadınsı hiçbir emare yoktu.
Rus savaşına katılma arzusu gerçekleşmedi. Emrindeki adamlarıyla birlikte bir müddet sonra doğduğu topraklara geri dönerek dikkatlerden uzak bir hayat sürdü. Baş döndürücü güzellikte içten içe örülerek süslenmiş hançerler, mızrak uçları ve savaş baltaları muhtemelen şimdi son dinlenme mekanını, bu Kürt savaşçının mezarını, gösteriyor olmalı.
Dipnotlar
* Paladyum, Athena’nın tahta heykelidir. Yunan ve Roma mitolojisinde Truva ve Roma şehirlerinin güvenliğini sağlayan külttür. Hediye ise bedevi Arapların, savaşa giderken kendilerini belalardan koruması için süslenmiş bir deve üstünde yanlarındaki götürdükleri bekar kıza verilen isimdir.
